Gazze’de Soykırım

Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail’in Gazze’de Filistinlilere yönelik soykırım uyguladığı iddiası ile Uluslararası Adalet Divanı’na başvurdu. Başvuruya ilişkin ilk görüşmenin 11 Ocak Perşembe günü yapılması bekleniyor. Çerkeslerin özellikle dikkatini çekmesi gereken Uluslararası Adalet Divanı’ndanki bu soykırım davasına ilişkin olarak Şikago Üniversitesi Siyaset Bilimi öğretim üyesi Profesör John J. Mearsheimer’ın yazısını sunuyoruz. Profesör Mearsheimer, uluslararası ilişkiler alanındaki en önemli uzmanlardan biri olarak kabul edilmektedir.

Devam etmekte olan Gazze Savaşı ile ilgilenen herkes tarafından dikkatle okunması ve yaygın olarak paylaşılması gereken gerçekten önemli bir belgeye dikkat çekmek için yazıyorum.

Özellikle, Güney Afrika’nın 29 Aralık 2023 tarihinde Uluslararası Adalet Divanı’na (UAD) yaptığı ve İsrail’i Gazze’deki Filistinlilere karşı soykırım yapmakla suçlayan 84 sayfalık “başvuru “dan bahsediyorum.¹ Başvuruda, İsrail’in savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana gerçekleştirdiği eylemlerin “Gazze Şeridi’ndeki Filistinli ulusal, ırksal ve etnik … grubun önemli bir bölümünün yok edilmesini amaçladığı” iddia edilmektedir. (s.1) Bu suçlama, İsrail’in de taraf olduğu Cenevre Sözleşmesi’ndeki soykırım tanımına açıkça uymaktadır.²

Başvuru, İsrail’in Gazze’de yaptıklarının mükemmel bir tanımlamaktadır. Kapsamlı, iyi yazılmış, iyi savunulmuş ve ayrıntılı bir şekilde belgelenmiştir. Başvurunun üç ana bileşeni vardır.

İlk olarak, İsrail Savunma Birlikleri’nin (İSB) 7 Ekim 2023’ten bu yana Filistinlilere yaşattığı dehşeti detaylı bir şekilde anlatmakta ve Filistinlileri neden daha fazla ölüm ve yıkımın beklediğini açıklamaktadır.

İkinci olarak, başvuru İsrailli liderlerin Filistinlilere karşı soykırım niyetinde olduğunu gösteren önemli bir kanıtlar bütünü sunmaktadır. (s.59-69) Gerçekten de, İsrailli liderlerin - hepsi titizlikle belgelenmiş - yorumları şok edicidir. “En yüksek sorumluluk mevkilerindeki” İsraillilerin Filistinlilere karşı tutumlarını okurken Nazilerin Yahudilere karşı tutumları akla gelmektedir. (s.59) Belge özünde, İsrail’in Gazze’deki eylemlerinin, liderlerinin niyet beyanlarıyla birleştiğinde, İsrail politikasının “Gazze’deki Filistinlilerin fiziksel olarak yok edilmesini sağlamak üzere oluşturulduğunu” açıkça gösterdiğini söylemektedir. (s.39)

Üçüncüsü, belge Gazze savaşını daha geniş bir tarihsel bağlama oturtmak için büyük çaba sarf etmekte ve İsrail’in Gazze’deki Filistinlilere uzun yıllar boyunca kafesteki hayvanlar gibi davrandığını açıkça ortaya koymaktadır. Belgede İsrail’in Filistinlilere yönelik acımasız tutumunu detaylandıran çok sayıda BM raporundan alıntılar yer alıyor. Kısacası başvuru, İsraillilerin 7 Ekim’den bu yana Gazze’de yaptıklarının, 7 Ekim’den çok önce yaptıklarının daha aşırı bir versiyonu olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.

Güney Afrika belgesinde anlatılan gerçeklerin birçoğunun daha önce medyada yer aldığına şüphe yok. Ancak başvuruyu bu kadar önemli kılan şey, tüm bu gerçekleri tek bir yerde bir araya getirmesi ve İsrail soykırımını kapsamlı ve bütüncül bir şekilde göstermesidir. Başka bir deyişle, detayları ihmal etmeden büyük resmi ortaya konulmuştur.

Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, İsrail hükümeti suçlamaları “olgusal ve hukuki dayanağı olmayan” bir “kan iftirası” olarak nitelendirdi. Dahası, İsrail “Güney Afrika’nın İsrail devletinin yıkılması çağrısında bulunan bir terör grubuyla işbirliği yaptığını” iddia etmektedir.³ Ancak belge dikkatli bir şekilde okunması bu iddiaların hiçbir dayanağının olmadığını açıkça ortaya koymaktadır. Aslında, yargılama başladığında İsrail’in kendisini rasyonel-hukuki bir şekilde nasıl savunabileceğini görmek zor. Ne de olsa, yalın gerçeklere itiraz etmek zordur.

Güney Afrika’daki suçlamalarla ilgili birkaç ek gözlem sunmama izin verin.

İlk olarak, belgede soykırımın diğer savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan farklı olduğu, ancak “bu tür eylemler arasında genellikle yakın bir bağlantı olduğu” vurgulanıyor. (s.1) Örneğin, İngiltere ve ABD’nin İkinci Dünya Savaşı’nda Alman ve Japon şehirlerini bombalamasında olduğu gibi, bir savaşı kazanmaya yardımcı olmak için sivil bir nüfusu hedef almak bir savaş suçudur, ancak soykırım değildir. İngiltere ve ABD, hedef alınan devletlerdeki insanların “önemli bir kısmını” ya da tamamını yok etmeye çalışmıyordu. Seçici şiddetle desteklenen etnik temizlik de bir savaş suçudur fakat İsrail doğumlu Holokost uzmanı Omer Bartov’un “tüm suçların suçu” olarak adlandırdığı soykırım değildir.⁴

Kayıtlara geçmesi açısından, İsrailli liderlerin (Bartov’un tanımladığı şekliyle) “soykırım niyeti"ne dair artan kanıtlara karşın, savaşın ilk iki ayı boyunca İsrail’in ciddi savaş suçlarından suçlu olduğuna -fakat soykırım olmadığına- inanıyordum.⁵ Ancak 24-30 Kasım 2023 ateşkesi sona erdikten ve İsrail yeniden saldırıya geçtikten sonra, İsrailli liderlerin aslında Gazze’deki Filistin nüfusunun önemli bir bölümünü fiziksel olarak yok etmeye çalışması üzerine durum benim açımdan netleşti.

İkinci olarak, Güney Afrika uygulaması İsrail’e odaklansa da, ABD, özellikle de Başkan Biden ve başlıca yardımcıları iaçısından da büyük etkileri vardır. Neden mi? Çünkü Biden yönetiminin, Soykırım Sözleşmesine göre de cezalandırılabilir bir eylem olan İsrail’in soykırımında suç ortağı olduğuna dair çok az şüphe var. İsrail’in “ayrım gözetmeksizin bombalama” yaptığını kabul etmesine rağmen, Başkan Biden ayrıca “İsrail’i korumak dışında hiçbir şey yapmayacağız. Tek bir şey bile.”⁶ sözüne sadık kaldı ve İsrail’e hızlı bir şekilde ek silahlar sağlamak için Kongre’yi iki kez bypass edecek kadar ileri gitti. Davranışının hukuki sonuçlarını bir kenara bırakırsak bile, Biden’ın adı - ve Amerika’nın adı - sonsuza kadar ders kitabı örneği olacabilecek bir soykırım girişimi ile birlikte anılacaktır.

Üçüncüsü, Holokost’tan kurtulanlarla ve onların torunlarıyla dolu bir ülke olan İsrail’in ciddi bir soykırım suçlamasıyla karşı karşıya kalacağı günü göreceğimi hiç düşünmemiştim. Bu dava UAD’de nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın - ve burada ABD ve İsrail’in adil bir yargılamadan kaçınmak için kullanacakları manevraların tamamen farkındayım - gelecekte İsrail, kanonik soykırım vakalarından birinin başlıca sorumlusu olarak kabul edilecektir.

Dördüncü olarak, Güney Afrika belgesi, UAD başarılı bir müdahalede bulunmadığı sürece bu soykırımın yakın zamanda sona ereceğini düşünmek için hiçbir neden olmadığını vurgulamaktadır. Bu noktayı vurgulamak için İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun 25 Aralık 2023 tarihli sözlerini iki kez alıntılıyor: “Durmuyoruz, savaşmaya devam ediyoruz ve önümüzdeki günlerde savaşı derinleştiriyoruz ve bu uzun bir savaş olacak ve bitmeye yakın değil.” (s.8, 82) Güney Afrika ve UAD’ın çatışmaları durdurmasını umalım, ancak son tahlilde uluslararası mahkemelerin İsrail ve ABD gibi ülkeleri zorlama gücü son derece sınırlıdır.

Son olarak, ABD, dünya çapında insan haklarını korumaya olan bağlılıklarını rutin olarak açıklayan entelektüeller, gazete editörleri, politika yapıcılar, uzmanlar ve akademisyenlerle dolu liberal bir demokrasidir. Ülkeler savaş suçu işlediğinde, özellikle de ABD ya da müttefiklerinden herhangi biri söz konusu olduğunda, seslerini yükseltme eğilimindedirler. Ancak İsrail’in soykırımı söz konusu olduğunda, liberal ana akımdaki insan hakları uzmanlarının çoğu İsrail’in Gazze’deki vahşi eylemleri ya da liderlerinin soykırımcı söylemleri hakkında çok az şey söyledi. Umarım bu rahatsız edici sessizliklerini bir noktada açıklarlar. Ne olursa olsun, ülkeleri herkesin gözü önünde işlenen korkunç bir suça ortak olurken neredeyse tek kelime etmedikleri için tarih onlara karşı nazik olmayacaktır.

Kaynak: John J. Mearsheimer, Genocide in Gaza, John’s Substack, 4 Ocak 2024